Sự đồng thuận xã hội: Bí mật đằng sau sự thịnh vượng của mọi tài sản

Chúng ta chấp nhận chúng một cách tự nhiên mà hiếm khi đặt câu hỏi sâu sắc về nguồn gốc giá trị của chúng. Hãy thử dừng lại một chút và tự hỏi: 

Tại sao một tờ giấy mỏng manh được gọi là tiền lại có thể trao đổi lấy vô số hàng hóa và dịch vụ? Tại sao vàng, một kim loại lấp lánh, lại được nhiều người săn đón và xem như biểu tượng của sự giàu có?

Những câu hỏi này mở ra một góc nhìn mới về cách xã hội định hình giá trị tài sản. Giá trị không chỉ đến từ bản chất vật lý của tài sản, mà quan trọng hơn, nó được xây dựng từ sự “đồng thuận chung” của xã hội. Chính sự chấp nhận và niềm tin tập thể vào giá trị của một tài sản đã khiến nó trở nên đáng giá.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá vai trò của sự đồng thuận xã hội trong việc xác lập giá trị của các loại tài sản. Từ tiền giấy, vàng cho đến những tài sản mới nổi như Bitcoin, tất cả đều phản ánh cách mà niềm tin và sự công nhận của xã hội tác động mạnh mẽ đến giá trị của chúng.

Khái niệm về sự đồng thuận xã hội trong tài sản

Sự đồng thuận xã hội không phải là một khái niệm mới mẻ, nhưng nó lại đóng vai trò cốt lõi trong việc xác định giá trị của tài sản. Giá trị của tài sản không đến từ bản chất vật lý hay giá trị nội tại của nó, mà chủ yếu dựa vào việc xã hội đồng thuận rằng tài sản đó có giá trị. Nói cách khác, giá trị của tài sản được xây dựng dựa trên niềm tin tập thể và sự chấp nhận của cộng đồng.

Sự đồng thuận xã hội là gì?

Đồng thuận xã hội là sự thống nhất trong nhận thức và hành động của một nhóm người về giá trị của một thứ gì đó. Mọi người cùng đồng ý rằng một thứ gì đó có giá trị và sử dụng nó như một công cụ chung.

Tiền giấy là một ví dụ dễ hiểu nhất cho việc đồng thuận xã hội. Một tờ tiền giấy mệnh giá 100 đô la không có giá trị vật lý cao, nó chỉ là một tờ giấy với vài nét mực in. Tuy nhiên, xã hội đồng ý rằng tờ giấy đó có thể dùng để mua hàng hóa và dịch vụ, nhờ vậy nó có giá trị. Nếu không có sự đồng thuận này, tờ tiền sẽ trở thành vô nghĩa, chỉ là một tờ giấy vô dụng.

Hầu hết các loại tài sản trong xã hội đều dựa trên sự đồng thuận để có giá trị. Hãy cùng xem xét một số ví dụ thực tế:

Vàng

Vàng là một kim loại quý vẫn được ứng dụng thực tế trong đời sống, đặc biệt trong ngành trang sức và một số lĩnh vực công nghệ như sản xuất linh kiện điện tử nhờ vào tính dẫn điện và chống oxy hóa vượt trội. 

Tuy nhiên, phần lớn nhu cầu mua vàng trên toàn cầu không đến từ các ứng dụng này mà chủ yếu xuất phát từ mục đích đầu tư và lưu trữ giá trị. Suốt hàng nghìn năm qua, vàng đã được xem là tài sản an toàn, biểu tượng của sự giàu có và là công cụ bảo toàn giá trị trước những biến động kinh tế. Sự đồng thuận toàn cầu về vai trò của vàng như một "nơi trú ẩn an toàn" đã giúp kim loại này duy trì giá trị bền vững qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Bất động sản

Một ngôi nhà ở trung tâm thành phố thường có giá trị cao hơn nhiều so với một ngôi nhà tương tự ở vùng nông thôn. Sự khác biệt nằm ở sự đồng thuận của thị trường rằng bất động sản ở thành phố mang lại cơ hội kinh tế và tiện ích cao hơn. Nếu cộng đồng không còn tin tưởng vào giá trị này, giá trị bất động sản sẽ giảm mạnh.

Cổ phiếu

Cổ phiếu của một công ty như Apple hay Microsoft có giá trị vì các nhà đầu tư đồng thuận rằng các công ty này sẽ tiếp tục tạo ra lợi nhuận và tăng trưởng. Nếu sự đồng thuận này bị phá vỡ, giá cổ phiếu sẽ giảm mạnh.

Bitcoin

Bitcoin là một ví dụ thú vị. Nó không tồn tại dưới dạng vật lý, không cầm được như vàng, nhưng nó có giá trị vì cộng đồng toàn cầu đồng ý rằng nó là một tài sản khan hiếm, phi tập trung, và là công cụ lưu trữ giá trị an toàn. Chính sự đồng thuận này đã giúp Bitcoin tăng giá trị từ vài cent vào năm 2009 lên hàng trăm ngàn USD mỗi đồng.

Không có sự đồng thuận, tài sản sẽ mất giá trị

Nếu không có sự đồng thuận, tài sản sẽ mất giá trị hoàn toàn. Hãy tưởng tượng một đồng tiền giấy không được chấp nhận trong bất kỳ giao dịch nào. Nó chỉ còn là một mảnh giấy không có giá trị sử dụng.

Đồng tiền bolivar của Venezuela từng là đồng tiền pháp định, nhưng do mất niềm tin vào chính phủ và kinh tế quốc gia. Đồng bolivar đã mất giá trị trầm trọng. Người dân không còn đồng thuận về giá trị của nó, và họ chuyển sang sử dụng Bitcoin hoặc USD thay thế.

Lãnh đạo phe đối lập Venezuela 🇻🇪, María Corina Machado, gọi Bitcoin là "phao cứu sinh" cho người dân Venezuela, một cách để vượt qua tỷ giá hối đoái do chính phủ kiểm soát. Bà đã đề xuất đưa Bitcoin vào dự trữ quốc gia trong tương lai của Venezuela.

Machado… pic.twitter.com/xHZTT8QDWv

— ThuanCapital.eth (@ThuanCapital) September 6, 2024

Không chỉ tiền pháp định, các loại tài sản khác cũng phụ thuộc vào đồng thuận xã hội. Khi niềm tin bị lung lay, giá trị của tài sản sẽ sụp đổ.

Sự đồng thuận xã hội là yếu tố quyết định giá trị của tài sản. Từ vàng, bất động sản, cổ phiếu cho đến Bitcoin, tất cả đều dựa vào sự đồng thuận để tồn tại và phát triển. Điều này cũng giải thích tại sao một số tài sản như vàng hay Bitcoin có giá trị toàn cầu, trong khi những tài sản khác như tiền pháp định hay bất động sản chỉ có giá trị trong một phạm vi địa lý nhất định.

Hiểu được sự đồng thuận xã hội giúp chúng ta nhìn nhận đúng giá trị của các loại tài sản và đưa ra quyết định đầu tư thông minh hơn. Giá trị không đến từ bản chất của tài sản mà từ niềm tin tập thể và niềm tin chính là nguồn sức mạnh lớn nhất của tài sản trong xã hội.

Mức độ đồng thuận và giá trị tài sản

Có tài sản chỉ được đồng thuận trong phạm vi một quốc gia, nhưng cũng có tài sản đạt được sự đồng thuận trên phạm vi toàn cầu. Mức độ đồng thuận càng cao, giá trị của tài sản càng lớn, và khả năng lưu thông của nó càng mạnh mẽ.

1. Sự đồng thuận trong phạm vi quốc gia  

Một số loại tài sản chỉ có giá trị trong giới hạn biên giới của một quốc gia, bởi vì sự đồng thuận về giá trị của chúng bị giới hạn bởi các yếu tố kinh tế, chính trị và văn hóa nội địa.

Tiền pháp định (fiat):

Tiền pháp định như đồng USD, EUR, hay VND có giá trị vì chính phủ và người dân trong quốc gia đó đồng thuận rằng nó có thể được sử dụng để trao đổi hàng hóa và lưu trữ giá trị. Giá trị của nó phụ thuộc vào sự ổn định kinh tế và chính trị của quốc gia phát hành.

Đồng USD là một ngoại lệ nổi bật. Không chỉ là đồng tiền chính thức của Mỹ, USD còn được chấp nhận rộng rãi trên toàn cầu nhờ vào vị thế lãnh đạo kinh tế của Hoa Kỳ. Mỹ sở hữu nền kinh tế lớn nhất thế giới, hệ thống tài chính phát triển và chính trị ổn định, khiến USD trở thành đồng tiền mạnh nhất và có ảnh hưởng nhất trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, USD còn đóng vai trò là đồng tiền dự trữ toàn cầu. Nhiều quốc gia tích trữ USD trong ngân khố quốc gia như một biện pháp phòng ngừa rủi ro trước những biến động kinh tế toàn cầu. Điều này càng củng cố thêm vị thế của USD trong hệ thống tài chính quốc tế.

Tìm hiểu thêm: Lịch sử của các đồng tiền dự trữ cho thế giới

Tuy nhiên, ngay cả USD cũng không hoàn toàn được chấp nhận ở mọi nơi. Một số quốc gia do bất đồng chính trị hoặc mong muốn giảm phụ thuộc vào Mỹ đã từ chối sử dụng USD trong giao dịch quốc tế. Điều này cho thấy, dù USD có sức ảnh hưởng lớn, nhưng giá trị của nó vẫn phụ thuộc vào sự đồng thuận toàn cầu, giống như mọi loại tài sản khác.

Bất động sản:

Giá trị bất động sản phụ thuộc rất nhiều vào vị trí và thị trường địa phương. Một căn nhà ở New York có thể có giá trị hàng triệu USD, nhưng một căn nhà tương tự ở vùng nông thôn có thể chỉ đáng giá vài chục ngàn USD. Điều này cho thấy giá trị bất động sản không vượt qua được giới hạn địa lý và hoàn toàn phụ thuộc vào sự đồng thuận nội địa.

Khi thị trường bất động sản ở Trung Quốc tăng trưởng, giá trị của các căn hộ tại Bắc Kinh, Thượng Hải tăng vọt, nhưng ở những vùng xa xôi, giá trị này không thay đổi. Điều này là do sự đồng thuận về giá trị của bất động sản tập trung chủ yếu vào các thành phố lớn.

2. Đồng thuận toàn cầu

Ngược lại, một số loại tài sản có giá trị vượt biên giới quốc gia nhờ vào sự đồng thuận toàn cầu. Đây thường là những tài sản có tính khan hiếm, có lịch sử dài hoặc dựa trên công nghệ đổi mới.

Vàng được coi là tài sản lưu trữ giá trị lâu đời nhất và có sự đồng thuận toàn cầu. Không quan trọng bạn ở đâu, có thể là ở Hoa Kỳ, Trung Quốc, hay châu Phi, vàng luôn được công nhận và chấp nhận. Điều này khiến vàng trở thành tài sản không biên giới.

Bitcoin là ví dụ điển hình về một tài sản hiện đại đạt được sự đồng thuận toàn cầu. Với tính khan hiếm (giới hạn 21 triệu đồng) và công nghệ blockchain minh bạch, phi tập trung, Bitcoin đã trở thành "vàng kỹ thuật số". Sự đồng thuận này không phụ thuộc vào quốc gia hay chính phủ nào, mà đến từ cộng đồng người dùng toàn cầu.

Ví dụ thực tế:

Bitcoin được sử dụng ở cả các quốc gia phát triển như Mỹ, Đức và các quốc gia đang phát triển như El Salvador, nơi nó đã trở thành đồng tiền pháp định. Điều này minh chứng cho sự đồng thuận toàn cầu mà Bitcoin đạt được chỉ trong hơn một thập kỷ.

Tìm hiểu thêm: Bitcoin vs Gold - Phần 3: Ai sẽ thắng để trở thành kho lưu trữ giá trị cho thế kỷ 21

Bitcoin và vàng là những ví dụ điển hình về tài sản có sự đồng thuận toàn cầu, trong khi tiền pháp định và bất động sản chỉ có giá trị trong phạm vi quốc gia. Sự đồng thuận càng lớn, giá trị tài sản càng bền vững, và khả năng lưu thông của nó càng mạnh mẽ.

Giá trị của tài sản không đến từ bản thân nó mà từ sự đồng thuận của xã hội. Khi mức độ đồng thuận càng cao, giá trị tài sản càng lớn và bền vững. Từ vỏ sò, vàng cho đến Bitcoin, mỗi loại tài sản đều là minh chứng cho sức mạnh của sự đồng thuận trong việc tạo ra giá trị. Bitcoin, với sự đồng thuận toàn cầu ngày càng mở rộng, đang khẳng định vị trí như một "vàng kỹ thuật số" trong kỷ nguyên số hóa.

Những yếu tố ảnh hưởng đến sự đồng thuận xã hội

Sự đồng thuận xã hội về giá trị của một loại tài sản không phải tự nhiên mà có. Nó là kết quả của một loạt các yếu tố tác động như lịch sử, công nghệ, niềm tin và tính khan hiếm. Những yếu tố này không chỉ giúp tài sản đạt được sự chấp nhận rộng rãi mà còn quyết định mức độ bền vững và tiềm năng phát triển của nó.

1. Lịch sử và truyền thống

Lịch sử sử dụng lâu dài của một loại tài sản thường tạo nền tảng vững chắc cho sự đồng thuận xã hội.

Vàng đã được sử dụng làm tiền tệ, trang sức và tài sản lưu trữ giá trị trong hàng ngàn năm. Giá trị của vàng không chỉ đến từ đặc tính vật lý của nó (như tính bền vững và dễ gia công) mà còn từ niềm tin lâu đời rằng vàng là biểu tượng của sự giàu có.

Ở thời cổ đại, các nền văn minh lớn như Ai Cập, Trung Quốc, và La Mã đều sử dụng vàng làm phương tiện trao đổi. Tính lịch sử này giúp vàng duy trì giá trị ngay cả khi các hệ thống tài chính hiện đại ra đời.

Lịch sử lâu đời của một tài sản tạo ra niềm tin và sự ổn định, là yếu tố quan trọng giúp nó duy trì giá trị qua thời gian.

2. Công nghệ

Công nghệ có thể tạo ra những loại tài sản hoàn toàn mới, thay đổi cách xã hội nhìn nhận về giá trị.

Bitcoin không có giá trị vật chất như vàng, nhưng công nghệ blockchain đã biến nó thành một loại tài sản kỹ thuật số độc nhất vô nhị. Công nghệ này mang lại tính minh bạch, bảo mật và khả năng giao dịch phi tập trung, giúp Bitcoin đạt được sự đồng thuận toàn cầu.

Mạng lưới Bitcoin cho phép bất kỳ ai trên thế giới di chuyển giá trị mà không cần qua trung gian. Điều này đặc biệt quan trọng ở những quốc gia có hệ thống tài chính yếu kém hoặc bị kiểm soát chặt chẽ.

Công nghệ không chỉ tạo ra giá trị mới mà còn thúc đẩy sự đồng thuận toàn cầu, giúp tài sản vượt qua giới hạn của biên giới và hệ thống tài chính truyền thống.

3. Niềm tin

Niềm tin là yếu tố cốt lõi và quan trọng nhất quyết định giá trị của bất kỳ loại tài sản nào. Dù là tiền pháp định, vàng, bất động sản hay Bitcoin, giá trị của chúng đều dựa trên mức độ niềm tin mà xã hội đặt vào. Khi niềm tin mạnh mẽ, giá trị của tài sản được duy trì và thậm chí còn tăng trưởng. Ngược lại, khi niềm tin suy giảm, giá trị tài sản cũng dễ dàng sụp đổ.

Tiền pháp định như USD không có giá trị nội tại. Tuy nhiên, USD có giá trị vì người dân và các tổ chức tài chính tin tưởng vào sức mạnh kinh tế và sự ổn định của chính phủ Mỹ.

Tìm hiểu thêm: Bitcoin và câu chuyện về giá trị nội tại: Một góc nhìn mới

4. Tính khan hiếm

Ngay từ thuở sơ khai của loài người, tính khan hiếm đã là yếu tố cốt lõi quyết định giá trị của một loại tài sản. Bất cứ thứ gì hiếm có và khó sở hữu đều được con người xem trọng. Từ những viên đá quý, vỏ sò, cho đến vàng và ngày nay là Bitcoin, tất cả đều có điểm chung là sự giới hạn và khó khai thác, khiến chúng trở thành biểu tượng của giá trị và quyền lực.

Sự khan hiếm không chỉ làm tăng giá trị tài sản mà còn giúp duy trì giá trị đó trong dài hạn. Bởi lẽ, một tài sản nếu dễ dàng sao chép hoặc sản xuất đại trà sẽ nhanh chóng mất đi giá trị vốn có.

Trong thế giới tài chính ngày nay, những tài sản khan hiếm tiếp tục giữ vai trò quan trọng, trở thành công cụ lưu trữ giá trị và bảo vệ tài sản trước biến động kinh tế.

Kết luận  

Sự đồng thuận xã hội về giá trị của tài sản không phải là điều ngẫu nhiên mà được hình thành từ các yếu tố như lịch sử, công nghệ, niềm tin và tính khan hiếm. Những yếu tố này không chỉ quyết định giá trị ban đầu mà còn tạo nền tảng để tài sản phát triển bền vững. 

Và Bitcoin là một tài sản non trẻ với tuổi đời ngắn ngủi nhưng nó cũng là một loại tài sản thú vị và đặc biệt vì sự phát triển thần tốc của nó để dần dần đạt được sự đồng thuận toàn cầu. Điều đó được phản ánh qua tốc độ tăng trưởng vốn hoá của Bitcoin qua từng năm cộng với việc các quốc gia chấp nhận Bitcoin ngày càng tăng. Nhiều dự đoán cho rằng vốn hoá của Bitcoin sẽ sớm vượt qua vàng trong tương lai gần sắp tới. 

Bài liên quan

• Dự trữ Bitcoin chiến lược: Bước đi lớn của Hoa Kỳ và hiệu ứng domino toàn cầu
• Bí mật đằng sau quá trình in tiền: Điều gì thực sự diễn ra?
• Sự kiện thiên nga đen (black swan): Những cú sốc lớn trong lịch sử kinh tế toàn cầu