Nâng cấp Ethereum Shanghai là gì? Sự ảnh hưởng và cải tiến

Sau cuộc đại di dân mang tính lịch sử từ Proof of Work sang Proof of Stake thì hôm nay. Sau khi cập nhật Ethereum Shanghai vào ngày 13/04 hoàn tất. Người dùng đã có thể chính thức tự do rút ETH đã stake một khoảng thời gian dài trong Beacoin Chain (tên gọi của blockchain PoS của Ethereum).

Điều này cho phép mạng PoS của Ethereum hoạt động giống như các blockchain PoS khác. Từ nay người dùng có thể stake ETH và có thể rút ra một cách tự do bất cứ lúc nào họ muốn chứ không bị khoá lại vô thời hạn như lúc ban đầu. 

Hoàn tất công đoạn chuyển sang Proof-of-Stake

Cập nhật Shanghai là bước cuối cùng trong quá trình Ethereum chuyển mình từ cơ chế đồng thuận dùng máy đào sang cơ chế đồng thuận PoS giống như các blockchain mới ngày nay. PoS (bằng chứng cổ phần) sẽ không đòi hỏi nhiều máy đào công suất lớn và ăn điện như xưa. PoS giúp Ethereum có thể hoạt động hiệu quả hơn nhờ việc sử dụng điện giảm đáng kể và tốc độ giao dịch được đưa lên cao hơn gấp nhiều lần so với lúc chưa nâng cấp.

Dàn máy đào Ethereum trước khi chuyển sang đồng thuận PoS. 

PoS xác minh giao dịch bằng các validator. Họ là những người khoá những đồng ETH lại trong blockchain. Và hệ thống sẽ chọn ngẫu nhiên những validator này để xác minh giao dịch thay cho các máy đào trước đó. Phần thưởng cho việc xác nhận là các Validator sẽ nhận được phí giao dịch và nếu họ xác nhận sai thì họ sẽ bị hệ thống phạt vào số ETH mà họ đã khoá lại trước đó. 

*Validator (trình xác thực) là một thực thể ảo sống trên Beacon Chain. Được biểu thị bằng số dư, khoá công khai và các thuộc tính khác. Chúng tham gia vào sự đồng thuận của blockchain Ethereum. Bạn cần có tối thiểu 32 ETH để trở thành một validator. 

Chính phần thưởng này sẽ là động lực để có nhiều người hơn muốn đưa ETH của họ vào để bảo vệ blockchain Ethereum. Từ đó họ sẽ nhận lại một phần thưởng cho công sức đó. Càng nhiều ETH được đưa vào blockchain để bảo vệ thì mạng lưới càng vững chắc và an toàn. Giống như một quốc gia mà có nhiều quân đội vậy. 

Quá trình chuyển đổi từ PoW sang PoS diễn ra thành công vào tháng 9 năm 2022. Nhưng tới tận hôm nay thì những người đã đặc dược ETH của họ vào Ethereum mới có thể rút ra được. 

Để trở thành một validator bạn phải cần đến tối thiểu 32 ETH. Đây không phải là một con số nhỏ với đại đa số người dùng. 

Từ vấn đề này, các dịch đặc cược thanh khoản ra đời. Một họ sẽ giải quyết 2 vấn đề chính. Bạn có thể đặt cược bất cứ số lượng ETH nào mà bạn có, chứ không cần phải đủ 32 ETH mới được tham gia. Và trong quá trình đặt cược, bạn cũng không bị khoá ETH lại. Các dự án như Lido sẽ trả lại cho bạn một token giấy nợ, bạn gửi ETH vào họ sẽ đưa bạn lại stETH. Và bạn có thể cầm stETH này để tham gia các dịch vụ DeFi khác mà không bị chôn vốn ở Ethereum. 

Ethereum Shanghai là gì?

Ethereum Shanghai là một nâng cấp hard-fork trên blockchain Ethereum. Cho phép người dùng có thể rút ETH đã tham gia staking trên Beacon Chain suốt một thời gian qua.

Ngoài đề xuất EIP-4895 cho phép rút ETH khỏi staking thì cập nhật Shanghai còn bao gồm các đề xuất khác như EIP-4860, EIP-4855, EIP-485. 

Việc chuyển từ PoW sang PoS không phải là một quyết định nhất thời theo xu hướng. Mà là một lộ trình đã có từ lâu của đội Ethereum. Trải qua vô số lần trì hoãn và chậm trễ thì đến tận tháng 12/2020. Đội ngũ Ethereum mới giới thiệu Beacon Chain. Đây là một blockchain độc lập và chạy song song với blockchain cũ là PoW. 

Sau khi chạy độc lập và song song một thời gian thì đến ngày 15/09/202. Quá trình hợp nhất 2 blockchain vào làm một chính thức bắt đầu (The Merge). Từ giai đoạn này trở về sau PoW chính thức ngừng hoạt động. 

Những cập nhật bên trong hard-fork Shanghai

Ngoài EIP-4895 cho phép rút ETH ra khỏi beacon chain thì hard-fork Shanghai lần này còn cho thêm một vài đề xuất khác. 

It's happening 🎊

Shapella is scheduled on mainnet for epoch 194048, scheduled for 22:27:35 UTC on Apr. 12, 2023 📆

Client releases compatible with the upgrade are listed in the announcement below 👇https://t.co/I0hSv9lnjz

— timbeiko.eth ☀️ (@TimBeiko) March 28, 2023

Bạn có hai cách rút ETH ra khỏi Beacon Chain. Một là bạn có thể chỉ rút phần thưởng được nhận trong suốt thời gian qua và hai là rút tất cả toàn bộ phần thưởng và số ETH gốc ban đầu bạn đặt cược vào. 

Các đề xuất còn lại trong hard-fork Shanghai lần này là EIP-3860, EIP-3855, EIP-3651

Mục đích chung của các đề xuất này là giúp giảm phí gas cho các nhà phát triển và người dùng trên Ethereum. 

Tác động của cập nhật Shanghai

Khoảng gần 18 triệu ETH đang đang staking trong mạng lưới Ethereum. Và con số validator đã vượt mức 500k. 

Nguồn: ethereum.org

Tuy nhiên, sẽ có giới hạn khoảng 43.200 ETH mỗi ngày đối với số tiền rút. 

Giá ETH không có nhiều biến động sau khi nhiều người lo lắng với số lượng lớn ETH được mở khoá thì giá sẽ có chiều hướng đi xuống. Nhưng ngược lại, sau khi nâng cấp giá ETH đã vượt mức 2k USD. 

🔥 ETH UPDATE

Hiện giờ có 972K ETH đang chờ đợi để unstake, NHƯNG 551K+ ETH (~56%) là đến từ sàn Kraken.

Kraken phải unstake vì họ bị bắt buột liên quan thoả thuận với SEC sẽ ngưng dịch vụ staking chứ không phải vì stake để bán. Số ETH này sẽ trả lại…

— ThuanCapital.eth (@ThuanCapital) April 14, 2023

Sau cập nhật Shanghai thì rào cản về lo ngại về việc khóa ETH trong Ethereum đã được cởi bỏ. Điều này sẽ mang đến một động lực lớn để có nhiều người hơn có thể đưa ETH của họ vào để bảo vệ mạng lưới đồng thời nhận phần thưởng. 

Đợt nâng cấp Shanghai lần này là bước đệm cho The Surge. Một đợt cập nhật quan trọng tiếp theo trong lộ trình tập trung vào việc tối đa tốc độ giao dịch. Các nhà phát triển có và người dùng có thể hưởng lợi từ việc phí gas sẽ giảm xuống. 

Sau The Merge với sự hợp nhất giữa PoW vs PoS thì các sự kiện lớn sắp tới sẽ là The Surge, The Scourge, The Verge, The Purge và The Splurge.

Các bản nâng cấp tiếp theo của Ethereum

Updated roadmap diagram! pic.twitter.com/MT9BKgYcJH

— vitalik.eth (@VitalikButerin) November 4, 2022

Vitalik Buterin đã soạn thảo ra một lộ trình dài ngoằng cho con đường phía trước của Ethereum. 

Ở đầu trang với icon gấu trúc đại diện cho giai đoạn hợp nhất đã hoàn tất. Và cuối trang là icon chiếc mũ đại diện cho The Splurge. Là sự hoàn thiện cuối cùng trong tầm nhìn mà nhà sáng lập nghĩ đến cho mạng lưới này.

The Surge: với mục tiêu tối thiểu 100.000 giao dịch trên một giây trở lên. Bản nâng cấp này với EIP-4844 (Danksharding) được cho là sẽ giúp các Layer 2 hoạt động hiệu quả hơn nhờ việc giảm chi phí và mở rộng quy mô. Qua đó, bản nâng cấp sẽ thúc đẩy tốc độ của mạng lưới lên cao hơn. Dự kiến sẽ diễn ra trong năm 2023.

The Scourge: Mục đích của giai đoạn này là nhằm đảm bảo tính trung lập và công bằng của các giao dịch Ethereum. Ngoài ra, giai đoạn này được thêm vào để xử lý vấn đề lợi nhuận của các thợ đào (MEV), hiện đang có tác động không tốt đến vấn đề trượt giá và phí gas trên Ethereum 

The Verge: Giai đoạn này nâng cấp mở rộng nhằm tối ưu hóa dung lượng lưu trữ trên mạng và giảm kích thước node. Khi mà giảm kích thước node thì càng có nhiều người có thể tải xuống và chạy cho mình một full node. Từ đó giúp mở rộng sự phi tập trung cho mạng lưới. The Verge sẽ giới thiệu Verkle Trees, 1 bản nâng cấp mạnh mẽ cho Merkle proofs

Verkle trees - nguồn: vitalik.ca

The Purge: Đây là giai đoạn thanh lọc. Nhằm dọn dẹp nhằm loại bỏ một số dữ liệu lịch sử để hợp lý hóa việc lưu trữ và giảm tắc nghẽn mạng. Thông qua đề xuất EIP-4444 (đề xuất cho phép thêm bớt lịch sử cho các khách hàng Ethereum) yêu cầu các node lưu trữ ít lịch sử hơn.

The Splurge: Giai đoạn cuối cùng để hiện thực hóa sự bùng nổ của Ethereum. The Splurge sẽ đưa ra những điều chỉnh trong những giai đoạn nâng cấp trước đó và hoàn thiện cơ chế đốt token EIP-1559.

Kết luận 

Shanghai vẫn là một bản nâng cấp tương đối nhỏ, đặc biệt là so với the Merge. Nhưng nó sẽ có khả năng tác động đáng kể đối với những người có ETH được đặt cọc trên Ethereum (nhưng cho đến hiện tại thì vẫn chưa thấy lực bán đáng kể)

1 tuần sau khi có Shanghai upgrade, hôm qua đã có nhiều ETH stake hơn là withdrawal. pic.twitter.com/CB6jjcyAaw

— ThuanCapital.eth (@ThuanCapital) April 19, 2023

Hiện tại số lượng ETH gửi vào để đặt cược lớn hơn số lượng ETH được rút ra khỏi blockchain Ethereum.

Và các bản nâng cấp khác cho giao thức Ethereum có thể sẽ ra mắt vào cuối năm 2023, bao gồm một số bản nâng cấp nhằm cải thiện Máy ảo Ethereum (Ethereum Virtual Machine) và một bản nâng cấp khác hy vọng chia blockchain Ethereum thành nhiều phân đoạn (shards) khác nhau để tăng cường khả năng mở rộng.