dYdX là gì? - Cung cấp sản phẩm phái sinh cho DeFi

Thị trường DeFi đã phát triển bùng nổ từ mùa hè 2020 cho đến tận nay. Những cái tên lớn dần có chỗ đứng trong thị trường.

Từ mảng DEX AMM, cho đến Lending & Borrowing đều có những tay to tham dự. 

Để dYdX có thể chen chân vào thì quả khó khăn. Họ tập trung vào một thị trường ngách hơn. Chuyên biệt hơn với thế mạnh là tập trung vào thị trường phái sinh. Qua các sản phẩm như giao dịch ký quỹ và hợp đồng vĩnh cửu.

dYdX cũng dần rời xa Layer 1 đắt đỏ của Ethereum. Mà chuyển đến sinh sống và phát triển ở Layer 2 mới có tên là Starkware. Với phí cực kỳ thấp, chạy nhanh và mượt.  

Có một thị trường khổng lồ cho các phái sinh tiền điện tử. Bằng chứng là khối lượng giao dịch phái sinh trị giá hơn 50 tỷ đô la hàng ngày trên sàn Binance.

Nhưng nếu bạn không muốn giao dịch trên một sàn giao dịch tập trung thì sao? Đó là nơi dYdX xuất hiện.

 

Vậy thị trường phái sinh là gì?

Bạn nghĩ rằng thị trường chứng khoán và bất động sản là lớn ư?

Nhưng thật ra phái sinh là thị trường lớn nhất trên toàn thế giới. 

Bản thân phái sinh không mang giá trị nội tại. Nó sẽ neo theo giá cả của các tài sản cơ sở như: cổ phiếu, BĐS, trái phiếu, hàng hoá, crypto… 

Các công cụ phái sinh phổ biến nhất là hợp đồng tương lai (futures), kỳ hạn (forward), hoán đổi (swap) và quyền chọn (options) .

Nhiều công cụ phái sinh được sử dụng đòn bẩy. Có nghĩa là cần phải có một lượng vốn nhỏ để có lãi suất với một lượng lớn giá trị trong tài sản cơ sở.

Khi có một loại tài sản mới ra đời như crypto. Thì đương nhiên nó sẽ sinh ra một thị trường phái sinh cho nó. Những hợp đồng phái sinh sẽ giao dịch dựa vào giá cả của BTC, ETH, BNB… 

Hiện tại giá BTC là 20k. Anh Tèo nghĩ trong tương lai gần nó sẽ tăng lên 25k nên anh Tèo chạy ra mua 1 BTC và hy vọng nó sẽ tăng để kiếm lời.

Còn anh Tý sau khi phân tích kỹ thuật một cách “kỹ càng” thì nhận thấy trong tương lai gần, BTC sẽ sập xuống 15k.

Nhưng nếu BTC tăng, thì anh Tèo có thể hưởng lợi từ việc mua BTC. Còn anh Tý nghĩ nó giảm. Nhưng anh Tý không thể làm gì được.

Từ đó các hợp đồng tương lai ra đời. Anh Tèo và Tý sẽ ký với nhau một hợp đồng. Với nội dung là 2 tháng sau, nếu giá BTC lên trên 20k thì anh Tèo thắng và ngược lại.

Chị Lan đứng giữa để làm chứng cho hợp đồng đó. Cùng với đó chị Lan có dịch vụ cho vay thêm tiền. Mức vay là 2x 5x 10x. 

Nếu Tèo vay 5x là Tèo sẽ có thêm 5 lần tiền vào số tiền gốc mà Tèo đã cọc trong hợp đồng. Nếu BTC tăng trên 20k thì Tèo thắng thêm 5 lần và ngược lại nếu lỗ cũng lỗ thêm 5 lần. 

Và Tèo và Tý không cần trực tiếp phải mua BTC. Họ chỉ cần ký quỹ số tiền mặt mà họ cá. Khi kết thúc hợp đồng. Thì bên này trả tiền bên kia. 

Bản thân hợp đồng sẽ không có giá trị nội tại. Nó neo theo giá của BTC để hoạt động. Điều này cũng áp dụng cho giá dầu, giá lúa mì, thịt heo, cà phê…

Đây là một ví dụ vui về cách hợp đồng tương lai hoạt động. Trong đó còn rất nhiều loại hợp đồng khác nhau và cách thức hoạt động khác nhau. 

Các sản phẩm của phái sinh như hợp đồng tương lai, hợp đồng vĩnh cửu… đã được phổ biến và giao dịch trên các sàn tập trung như Binance, FTX, Bybit… Nhưng nó vẫn còn rất hạn chế, để có thể giao dịch một cách tiện lợi và nhanh chóng như vậy trên các ứng dụng DeFi. 

Và dYdX ra đời để lấp đầy khoảng trống đó.

 

Vậy sàn giao dịch phi tập trung dYdX là gì?

dYdX là một sàn giao dịch phái sinh phi tập trung. Được thành lập vào năm 2017 bởi cựu kỹ sư Coinbase có tên là Antonio Juliano.

Dự án nhanh chóng thu hút được số tiền đầu tư 87 triệu đô la từ các quỹ VC danh tiếng. 

 

Các nhà đầu tư vào dự án dYdX

 

dYdX đã lấp đầy một thị trường ngách hấp dẫn trong lĩnh vực giao dịch tiền điện tử.

Giao dịch ký quỹ cho phép bạn sử dụng đòn bẩy cao. Mức tối đa hiện tại ở dYdX cho phép lên tới 25x số tiền gốc mà bạn ký quỹ. Sử dụng đòn bẩy cao hơn cho phép bạn thu được nhiều lợi nhuận đáng kể hơn và kéo theo rủi ro lớn hơn. 

 

Ký quỹ và đòn bẩy trên dYdX

dYdX sử dụng hai loại giao dịch ký quỹ: ký quỹ riêng biệt và giao dịch ký quỹ chéo. Ký quỹ riêng biệt cho phép người dùng tận dụng một tài sản, trong khi ký quỹ chéo cho phép họ sử dụng tất cả tài sản trong tài khoản của họ để thực hiện một vị thế. Nói cách khác. Ký quỹ chéo sử dụng tất cả các tài sản trong tài khoản. Điều này cho phép các nhà giao dịch thực hiện các vị thế duy nhất để tận dụng thêm lãi suất.  

 

Giao dịch margin là gì?

Giao dịch margin về cơ bản là vay tiền để đặt cược lớn hơn. Các nhà giao dịch tiền điện tử đặt cược rằng giá của tài sản tiền điện tử sẽ di chuyển theo cách họ dự đoán tăng hoặc giảm. Giao dịch margin cho phép họ tăng lợi nhuận nếu họ đúng. Nhưng cũng có khả năng thua lỗ nếu họ sai. 

Giao dịch ký quỹ với tiền mã hoá là khi bạn vay để đặt cược nhiều hơn vào vị thế giao dịch của mình. Trong giao dịch margin, bạn có thể thực hiện hai vị thế: long và short. 

Long có nghĩa là bạn nghĩ rằng giá của tài sản sẽ tăng lên. Short có nghĩa là bạn tin rằng giá của nó sẽ giảm xuống.

Vì vậy, có nghĩa là bạn sử dụng tiền của mình làm tài sản thế chấp để vay nhiều hơn. Bạn gửi càng nhiều tài sản thế chấp, bạn càng có thể vay được nhiều hơn.

Và rủi ro là bạn sẽ bị thanh lý toàn bộ tài sản mà bạn thế chấp. Nếu có biến động giá của thị trường cộng với mức đòn bẩy quá cao. 

Giao dịch hợp đồng vĩnh cửu là thứ mà dYdX đang tập trung phát triển nhất.

 

Hợp đồng tương lai vĩnh cửu là gì?

Hợp đồng vĩnh cửu là một loại giao dịch phái sinh tương tự như các sản phẩm giao dịch như hợp đồng tương lai BTC. 

Cách thức hoạt động của hợp đồng tương lai Bitcoin rất đơn giản. Người mua và người bán đồng ý giao dịch BTC ở một mức giá cụ thể vào một ngày cố định. Nếu BTC cao hơn giá đã thỏa thuận khi đến ngày đó. Người mua thắng và người bán thua. Và ngược lại. 

Hợp đồng vĩnh cửu (perpetual contracts) cũng tương tự như vậy. Ngoại trừ không có ngày cố định được chỉ định cho việc trao đổi. 

Nói cách khác. Bạn có thể giữ hợp đồng vô thời hạn, vì thế nên được gọi là vĩnh cửu.

Các nhà đầu tư có thể giữ vị thế mua hoặc bán của họ vô thời hạn. Cho đến khi đáp ứng các điều kiện giao dịch xác định trước. 

Ví dụ: nếu người dùng đặt lệnh bán 1 Bitcoin với giá 99.000 đô la. Lệnh sẽ vẫn hoạt động cho đến khi Bitcoin đạt 99.000 đô la và giao dịch hoàn tất. Tuy nhiên, nhà đầu tư có thể chọn chấm dứt hợp đồng bằng cách đóng trước lệnh mua hoặc bán.

Các hợp đồng vĩnh cửu được neo trên giá của các loại tài sản cơ bản. Trong trường hợp của dYdX, là các token ERC-20 dựa trên Ethereum. Và những đồng coin của nhiều dự án khác. 

 

Bạn có thể giao dịch nhiều đồng coin khác nhau trên dYdX.

 

Các nhà giao dịch cũng có thể áp dụng đòn bẩy ký quỹ cho các hợp đồng vĩnh cửu.

Vậy cách hoạt động của dYdX có gì khác với những sàn DEX AMM khác. Mà nó có thể cho phép giao dịch phái sinh một cách mượt mà?

 

Cách hoạt động của sàn giao dịch dYdX

Hiện nay khi nhắc đến sàn DEX thì chúng ta nghĩ ngay đến những sàn hoạt động trên cơ chế tạo lập thị trường tự động (AMM) như Uniswap, PancakeSwap, Sushi…

Nếu bạn chưa hiểu rõ cách thức sàn AMM hoạt động như thế nào thì có thể đọc qua bài viết này nhé!

dYdX không sử dụng cơ chế AMM mà sử dụng sổ lệnh như các sàn tập trung. Ví dụ đơn giản là khi có nhiều người gửi lệnh mua và bán thì tất cả lệnh đó được ghi vào một cuốn sổ. Và nó sẽ khớp khi thoả được yêu cầu 2 bên mua và bán.

Nhờ xài cơ chế sổ lệnh nên dYdX cho phép bạn có thể đặt lệnh “limit hay market”.

Lệnh limit có nghĩa là bạn đặt một mức giá bạn muốn và ngồi đợi khớp.

Lệnh market có nghĩa là thị trường có giá sao thì bạn mua như vậy. 

Người sáng lập dYdX. Antonio Juliano tin rằng, cơ chế sổ lệnh sẽ hiệu quả hơn AMM. Ông cho rằng sổ lệnh ít thâm dụng vốn hơn, vì chúng yêu cầu ít tiền hơn để đạt được mức thanh khoản tương tự như AMM.

dYdX có rất nhiều dịch vụ từ giao ngay (spot), ký quỹ (margin), cho vay và đi vay (lending & borrowing), hợp đồng vĩnh cửu (perpetual contracts).

Và chia các dịch vụ đó ra cho 2 blockchain là layer 1 (Ethereum) và layer 2 (Starkware).

 

 

dYdX trên layer 1

Sau một thời gian triển khai dịch vụ giao ngay (spot) và margin trên layer 1 thì đến ngày 1/11/2021. 

dYdX đã chính thứ dừng hoạt động nó. Hiện tại họ chỉ tập trung phát triển trên layer 2 với sản phẩm phái sinh. 

dYdX không muốn làm loãng thương hiệu khi một lúc ôm đồm quá nhiều chức năng. Giờ họ chỉ muốn nhận diện thương hiệu dYdX là một sàn giao dịch phái sinh phi tập trung. 

 

dYdX trên layer 2

Trước khi chờ đợi sự ra đời của Ethereum 2.0. Thì các giải pháp mở rộng layer 2 vẫn là ngôi nhà tốt. Để các dự án DeFi trú ẩn. 

Sau khi xem xét nhiều giải pháp khác nhau thì dYdX lựa chọn Starkware. Một dự án layer 2 sử dụng công nghệ ZK-Rollups. Với tốc độ nhanh và phí cực kỳ thấp. 

Layer 2 dYdX cung cấp giao dịch hợp đồng vĩnh cửu cho nhiều loại tài sản kỹ thuật số như BTC, ETH, SOL, DOT, AAVE, LINK, UNI, SUSHI, MATIC…

Chúng được giao dịch cặp với USD. Hiện tại sàn dYdX chỉ chấp nhận tài sản thế chấp duy nhất là USDC. Về đòn bẩy. Bạn có thể sử dụng tối đa 25x. Thể hiện một bước tiến vượt trội so với dYdX layer 1.

 

Hiện tại dYdX đã không còn hỗ trợ chạy trên layer 1 là Ethereum. Và công dân Mỹ vẫn chưa thể giao dịch phái sinh trên layer 2. 
 

 

dYdX Liquidity Staking Pools

Khi bạn giao dịch hợp đồng tương lai trên sàn Binance. Khi sử dụng đòn bẩy. Nghĩa là bạn mượn tiền của sàn và sàn sẽ tính lãi phần tiền mượn đó.

Nhưng dYdX là một sàn phi tập trung thì họ làm gì có tiền mà cho bạn mượn mỗi khi bạn muốn sử dụng đòn bẩy?

Vì thế dYdX rất cần nguồn tiền. Vì nó là nguồn thanh khoản dồi dào để cung cấp cho những người khác sử dụng đòn bẩy. 

Để khuyến khích các nhà cung cấp thanh khoản. dYdX sẽ thưởng token DYDX cho bất kỳ ai gửi USDC vào bể thanh khoản. 

Sau khi bạn gửi USDC vào bể thanh khoản. Bạn sẽ nhận lại stkUSDC (như một tờ biên lai chứng minh bạn đã gửi USDC vào bể). 

Vì nếu ai đó sử dụng đòn bẩy. Thì lấy tiền đâu mà sàn dYdX cho họ mượn. Tiền đó sẽ được lấy từ hồ thanh khoản mà người dùng gửi USDC vào. Và dYdX khuyến khích nhiều người gửi USDC vào bằng cách họ sẽ nhận được phần thưởng token DYDX và một phần phí giao dịch.

 

Token DYDX

Khoảng một năm sau khi ra mắt nền tảng dYdX. Thì họ đã phát hành token DYDX. Token quản trị cho giao thức dYdX. 

Có vài cách để nhận được token DYDX: 

• Nhận airdrop vì bạn đã trải nghiệm sản phẩm của họ trước đó.
• Gửi USDC vào bể thanh khoản để được thưởng DYDX.
• Giao dịch trên dYdX cũng sẽ nhận được phần thưởng bằng token DYDX.

Nguồn cung tối đa: 1.000.000.000 DYDX

Nguồn cung đang lưu hành: 105.000.000 DYDX

 

Trường hợp sử dụng của token DYDX

Giống như sàn Binance. Khi bạn càng hold càng nhiều BNB trong ví thì bạn có nhiều quyền lợi, như giảm phí giao dịch. 

dYdX cũng hoạt động tương tự như vậy.

Chủ sở hữu token DYDX sẽ nhận được chiết khấu phí giao dịch. Dựa trên số lượng token mà họ giữ trong ví của mình. Ví dụ: nếu người dùng nắm giữ ≥10.000 token, họ sẽ được chiết khấu 15% phí giao dịch.

 

Về trường hợp cho token DYDX. Thì hiện tại nó chỉ giúp giảm phí giao dịch khi hold trong ví và dùng để bỏ phiếu trong quản trị chứ chưa có nhiều tác dụng quan trọng nào khác. 

 

Phân phối token

Có tổng cộng 1.000.000.000 token DYDX sẽ được phân phối trong khoảng thời gian 5 năm.

50% số token sẽ được chuyển đến cộng đồng dYdX bao gồm các nhà cung cấp thanh khoản, nhà giao dịch, các bên liên quan, và người dùng hoàn thành các mốc giao dịch. Một phần của cổ phần này cũng sẽ được chuyển đến kho bạc của cộng đồng.

27,73% trong số các token sẽ được chuyển đến các nhà đầu tư đã hoạt động trước đó.

15,27% trong số các token sẽ được phân bổ cho các thành viên đội ngũ chính thức của dYdX. Bao gồm người sáng lập, cố vấn, nhân viên và những người khác.

7% trong số các token sẽ được dành cho các nhà tư vấn và nhân viên sẽ tham gia nền tảng trong tương lai.

Sẽ mất 5 năm để dYdX đào ra hết 1 tỷ token. Thời gian bắt đầu đào là từ tháng 8/2021.

 

Năm đầu tiên thì số token đào ra không nhiều, nhưng bắt đầu từ năm thứ 2 và 3 thì số token lạm phát một cách rất nhanh chóng. Nên các bạn có thể cẩn trọng khi có quyết định tài chính về dự án này. 

 

Cuộc di cư sang một vùng đất mới

Vào ngày 22/6/2022. dYdX đã công bố phiên bản V4. dYdX sẽ được phát triển trên một blockchain độc lập dựa trên Cosmos.

Hiểu nôm na Cosmos như một Liên minh Châu Âu. Trong đó có nhiều quốc gia thành viên. Và dYdX là một trong số đó. Họ sẽ có hệ thống quản trị riêng, lãnh thổ riêng và quân đội riêng để bảo vệ quốc gia của họ. 

Cosmos sẽ có bộ công cụ tên là SDK giúp dYdX có thể xây dựng một blockchain nhanh và tiện hơn so với việc tự xây lại từ đầu.

Điều đó cho thấy dYdX dần muốn đứng tự lập hơn là núp dưới cái bóng của hệ sinh thái Ethereum. 

 

We’re excited to announce that dYdX V4 will be developed as a standalone Cosmos-based blockchain! 🔗🎉https://t.co/zQzZMIpzWO

— dYdX (@dYdX) June 22, 2022

 

Họ cho rằng nếu xây dựng trên các layer 1 hay layer 2 khác thì không đủ thông lượng để có thể xây dựng một sàn phi tập trung sổ lệnh đẳng cấp thế giới. 

Nên họ quyết định tự xây riêng cho mình một blockchain để đáp ứng điều đó.

dYdX cũng chưa có thông báo về việc sẽ chuyển 100% sang Cosmos. Hay vẫn phát triển song song trên layer 2 của Ethereum và SDK của Cosmos.

Nếu các bạn còn thắc mắc. Chưa hiểu lắm về cách hoạt động của Cosmos thì có một bài viết giải thích cực kỳ dễ hiểu tại đây! 

 

Kết luận 

Thị trường DeFi đã nguội hơn sau khi có hàng nghìn hàng trăm dự án DeFi có thể gọi là “na ná” nhau ra đời. Người dùng chạy từ dApp này sang dApp nọ để nhằm hưởng lấy những con số cực lớn về phần thưởng APY ban đầu được các dApp DeFi trả thưởng. 

Trong dài hạn thị trường sẽ thanh lọc và sẽ giữ lại những dApp DeFi mang lại giá trị tốt. Cùng một cộng đồng vững mạnh xung quanh và sử dụng nó.

dYdX đang chọn một lối đi riêng. Một thị trường ngách về việc cung cấp các sản phẩm phái sinh cho môi trường DeFi nói chung và trên nền tảng Ethereum nói riêng.

Với những năm đầu khi mà tỷ lệ lạm phát cao. Do việc dYdX trả thưởng nhằm khuyến khích thêm người dùng mới tham gia sử dụng, thì sau 5 năm. Khi mà phần thưởng đã hết thì người dùng sẽ quen thuộc và tiếp tục sử dụng sản phẩm của họ chứ?.