CHAINLINK - Vị thần cung cấp sự thật khách quan cho blockchain

Khi nhắc đến blockchain thì bạn sẽ liên tưởng đến những cụm từ như minh bạch, không thể sửa đổi, phi tập trung, đó là những trụ cột chính tạo nên giá trị cho các nền tảng blockchain, còn đối với thông tin thì liệu chúng ta có một loại thông tin đúng sự thật, khách quan và phi tập trung để được chảy vào blockchain hay không?

Nếu bạn sống ở Việt Nam thì làm sao bạn có thể biết được ở những nước khác như Mỹ, Hàn, Nhật, Trung… đang làm gì và có những sự kiện gì đúng không? Nhờ có giao tiếp, thông tin, báo đài, internet mà chúng ta có thể kết nối cũng như nhận và phát thông tin với các nước ở ngoài Việt Nam. Thế giới blockchain cũng vậy, đó là một thế giới khép kín, tự động, và hoạt động tuân thủ theo những quy tắc được đặt ra ban đầu, nếu Việt Nam không được giao tiếp, tiếp cận thông tin từ các nguồn khác bên ngoài thì làm sao chúng ta có thể giao thương, phát triển cùng với phần còn lại của thế giới, nếu không có sự kết nối với thế giới bên ngoài thì blockchain mãi là một thế giới cô đơn, cứng nhắc và khép kín, giống như Triều Tiên và phần còn lại của thế giới. 

Ngoài đời thực nếu bạn muốn cung cấp hay xác thực thông tin thì sẽ có những công ty làm dịch vụ cung cấp cho bạn, nếu muốn đọc báo thì bạn có thể vào VnExpress để đọc, muốn biết giá bitcoin hôm nay bao nhiêu thì có thể vào sàn Binance để xem. 

Nhưng với thế giới blockchain, đó là một nơi tự trị và phi tập trung, nếu bạn cung cấp thông tin một cách tập trung từ các công ty ngoài đời thực vào blockchain thì khác nào phá vỡ bản chất của thế giới đó.

Giải pháp đưa ra là chúng ta cần có một vị thần, đưa ra những lời tiên tri một cách khách quan và chính xác nhất vào blockchain, để từ đó sự giao thoa giữa thế giới thực và blockchain trở nên liền mạch hơn, và đó là Chainlink nơi cung cấp thông tin một cách phi tập trung cho hầu hết các nền tảng blockchain hiện tại. 

Chainlink là gì? 

Chainlink là một mạng lưới cung cấp các dữ liệu, giá cả, thông tin từ thế giới thực vào blockchain và ngược lại. Thông qua các node phi tập trung thu thập thông tin từ các nguồn khác nhau và được hợp đồng tổng hợp của Chainlink truy vấn, xác minh lại chất lượng thông tin đó là đúng hay sai, độ chính xác như thế nào, rồi từ đó mới cung cấp các thông tin đó đến các dự án phi tập trung bên trong blockchain. 

Blockchain và các dự án được xây dựng trên nó cũng giống như các quốc gia cùng các công ty tự trị trên internet và được vận hành tự động thông qua các hợp đồng thông minh, nhưng cũng vì tự trị và không có con người can thiệp nên các hợp đồng thông minh sẽ hoạt động theo những nguyên tắc được thiết kế ra ban đầu như một cỗ máy hoàn hảo, lấy ví dụ như một chiếc máy bán hàng tự động, được lập trình là khi trời tối thì đèn trong máy sẽ được bật lên, nhưng làm sao chiếc máy biết khi nào là trời tối, chiếc máy đâu có mắt như chúng ta, cũng như là giá cả các mặt hàng trong máy bán hàng cũng phải theo sát thị trường, giá lon nước ở các siêu thị hay các tiệm tạp hóa xung quanh tăng lên thì giá lon nước trong máy bán hàng tự động cũng phải tự động điều chỉnh theo, nhưng làm sao chiếc máy kia biết được những thông tin như thời tiết hoặc giá cả giao động ngoài thị trường mà thực hiện các thay đổi? Đó là nhờ có sự cung cấp thông tin từ thế giới thực vào chiếc máy. Ở đây chúng ta có vài cách để đưa thông tin vào, cách thủ công là có người trực tiếp điều chỉnh bằng tay, và thứ hai là nó được kết nối vào phần mềm của công ty và được điều chỉnh từ xa. (đây chỉ là ví dụ vì giá lon nước sẽ không dao động như giá bitcoin)

Nhưng hệ thống hàng nghìn máy bán hàng tự động này là do một công ty điều hành và chịu trách nhiệm quản lý, nên có nghĩ là nguồn thông tin chiếc máy kia nhận được là đến từ một nguồn tập trung duy nhất. 

Ở các nền tảng blockchain có dự án DeFi và ví dụ như ứng dụng Aave là một giao thức cho vay đầu tiên tận dụng định giá tài sản crypto ngoài đời thực để tính lãi suất cho vay bằng cách sử dụng một mạng lưới giá cả phi tập trung. Mạng lưới giá cả phi tập trung có nghĩa là một mức giá trung trực từ thị trường mà không bị bóp méo bởi bất cứ một tổ chức tập trung nào, nếu Aave hợp tác với một tổ chức tập trung để cung cấp giá cả bitcoin thì họ có thể cố ý cung cấp một thông tin sai lệch cho Aave nhằm đạt được lợi ích cá nhân, vì Aave là một ứng dụng tự thực thi nên chỉ khi nhận được thông tin thì các điều khoản trong hợp đồng được kích hoạt, ví dụ bạn thế chấp một btc giá trị trường là 50k và Aave cho bạn vay 50% là 25k, vậy mức giá 50k cho một btc từ đâu mà Aave có, đó là nhờ một bên thứ ba cung cấp vào, nếu giá btc thị trường có 50k nhưng họ làm sai lệch và cung cấp giá btc là 200k thì họ có thể vay ra tận 100k trên 1 btc thế chấp. Hợp đồng thông minh của Aave không cần biết giao dịch đó đúng hay là sai, chỉ cần nó thỏa mãn nguyên tắc cho vay 50% trên tài sản thế chấp là nó sẽ tự động thực thi. 

Nên việc một dự án phi tập trung sử dụng một nguồn thông tin từ một đơn vị tập trung cung cấp là vô nghĩa.

Để giải quyết vấn đề này thì chúng ta cần một vị thần minh bạch, nơi mà vị thần này sẽ tiên tri một thông tin trung thực, chính xác, phi tập trung, không bóp méo sự thật, và vị thần đó là Chainlink. 

Chainlink hoạt động như thế nào?

Nếu Bitcoin có proof-of-work, Cardano có proof-of-stake, thì Chainlink có tamper-proof network (mình nghĩ nếu họ ghi là “bằng chứng của sự thật” thì sẽ dễ hiểu hơn) 

Vì Chainlink có mã nguồn mở và phi tập trung nên khuyến khích một số lượng lớn người dùng vận hành các nút (node) trên mạng và thưởng cho họ dưới dạng mã thông báo LINK.

Để vận hành một nút thì người dùng có thể mua một số lượng LINK để ký quỹ với mạng lưới, từ đó các nhà khai thác nút cho phép mạng oracle cung cấp thông tin như dữ liệu giá cả cho các blockchain. 

Nguyên tắc hoạt động là các nút sẽ nhận lệnh từ mạng lưới và cung cấp các loại thông tin cụ thể khác nhau như: dữ liệu thị trường, thời tiết, dữ liệu thể thao, API…Và khi các nút mang về dữ liệu mong muốn, họ báo cáo lại cho hợp đồng tổng hợp Chainlink để so sánh các câu trả lời. Chainlink sẽ chọn lọc các thông tin chính xác nhất bằng cách lấy trung bình các câu trả lời.

Sau khi các nút được chọn, họ sẽ bắt tay vào việc lấy dữ liệu từ một nguồn bên ngoài (ví dụ: báo cáo lãi suất ngân hàng). Họ báo cáo lại cho hợp đồng tổng hợp Chainlink để so sánh các câu trả lời. Chainlink sẽ tổng hợp dữ liệu và đánh giá kết quả, đồng thời chọn các câu trả lời chính xác nhất và loại bỏ các giá trị ngoại lệ. Điều này đảm bảo rằng người dùng cuối sẽ chỉ nhận được thông tin chính xác.

Giá cặp tiền BTC/USD sẽ được nhiều nút thu thập giá tại nhiều nơi khác nhau và Chainlink sẽ đưa ra một câu trả lời đúng bằng các tính trung cộng lại - Nguồn: Chainlink

Vì vậy nếu có 10 nút cung cấp thông tin thời tiết tại Sài Gòn hôm nay, mà 8 nút trả lời là nắng, 2 nút trả lời là mưa thì Chainlink sẽ biết rằng hai nút đó bị lỗi (hoặc không trung thực) và loại bỏ câu trả lời của chúng.

Token LINK dùng để làm gì?

Vì hoạt động dựa trên cơ chế cân bằng lợi ích nên các nút có số tiền ký quỹ lớn hơn thì có nhiều khả năng được chọn và do đó kiếm được nhiều token LINK hơn cho các thông tin mà họ cung cấp và token LINK dùng để trả thưởng cho các nút cung cấp thông tin một cách chính xác, thay vào đó sẽ trừng phạt các nút cung cấp sai sự thật dựa trên số LINK mà họ ký quỹ với hệ thống. 

Quy trình này hoàn toàn phi tập trung, loại bỏ các vấn đề tiêu cực có thể xảy ra khi sử dụng một oracle tập trung duy nhất. 

Các bạn nghe đến đây thì có thể sẽ hiểu lầm Chainlink là một nền tảng blockchain có các node xử lý giao dịch và thuật toán thưởng phạt như bitcoin, hoàn toàn không, Chainlink là một dự án được xây dựng trên nền tảng ethereum, và các node của Chainlink chỉ có nhiệm vụ là cung cấp các thông tin từ thế giới thực vào blockchain qua sự xác minh và chọn lọc thông tin từ hợp đồng tổng hợp Chainlink, giống như ethereum là một pháo đài, bên trong đó có nhiều doanh trại hoạt động nhiều nhiệm vụ khác nhau, Chainlink như một doanh trại chịu trách nhiệm thu thập thông tin đến từ chiến trường, họ sẽ cử 10 người lính ra chiến trường để thu thập thông tin rồi trở về báo cáo lại, Chainlink sẽ tổng hợp và đánh giá các thông tin đó xem cái nào chính xác nhất rồi báo cáo lại cho các doanh trại khác trong ethereum, từ đó các doanh trại khác có thể đưa ra các hành động dựa trên thông tin được cung cấp từ bên ngoài. Và thưởng token LINK cho người cung cấp thông tin. 

Không chỉ phát triển trong hệ sinh thái ethereum, mà Chainlink còn mở rộng ra nhiều hơn thế, hiện tại họ hỗ trợ lên đến 88 nền tảng blockchain khác nhau, 327 dự án DeFi, và 72 dự án NFT…

Hầu hết tất cả các ứng dụng tài chính phi tập trung quan trọng nhất (DeFi) đều sử dụng oracles của Chainlink - nguồn: chainlinkecosystem.com

Một nền tảng blockchain hoặc các dự án DeFi mà thiếu đi các dữ liệu từ bên ngoài thì giống như chiếc máy tính bị ngắt kết nối mạng, nó sẽ mãi mãi hoạt động khép kín, kém tương tác, và không mở rộng thêm nhiều chức năng khác. 

Thị phần oracle có sự cạnh tranh nhưng nhìn vào tổng vốn hoá hiện tại của Chainlink thì có thể xem như Chainlink đi khá xa so với các dự án oracle còn lại và có một vị thế rất vững chắc trong thế giới tiền mã hoá. 

Chainlink sẽ đi theo sự phát triển nhanh chóng của những dự án DeFi, và tương lai còn lan ra những lĩnh vực khác, nhất là những lĩnh vực như BĐS, y tế, giáo dục, logistics… nơi cần kết nối rất nhiều dữ liệu bên ngoài vào blockchain. Và từ đó nhu cầu sử dụng đồng LINK để trả thưởng cho các node tăng lên, gây áp lực lên giá LINK trong dài hạn theo nhu cầu thị trường.